Familiebedrijven zien toekomst voorzichtig-optimistisch tegemoet

• Eerste jaarlijkse Familiebedrijvenbarometer Degroof Petercam wijst met score van 13 op voorzichtig optimisme bij Belgische familiebedrijven.
• Familiebedrijven licht optimistischer dan niet-familiebedrijven
• Volgende generatie familiale eigenaars en managers dient zich aan: 24% van de familiebedrijven voorziet eigendomsoverdracht binnen de 5 jaar, in 54% van deze familiebedrijven gebeurt de overdracht aan de kinderen. 30% van de familiebedrijven voorziet overdracht van dagelijkse leiding binnen de 5 jaar, in 62% van de gevallen aan de kinderen van de huidige leidinggevende.
• Op basis van bevindingen worden vijf concrete aanbevelingen voor familiebedrijven en familiale ondernemers geformuleerd.

De eerste jaarlijkse Degroof Petercam Familiebedrijvenbarometer, uitgevoerd door de KU Leuven en Odisee Hogeschool, wijst er met een score van 13 ​ [1] op dat Belgische familiebedrijven de komende 3 jaar voorzichtig optimistisch tegemoet zien.

Volgens een methodologie gelijkaardig aan deze die de Nationale Bank van België gebruikt voor het berekenen van haar jaarlijkse barometer voor het consumentenvertrouwen, wordt gepeild naar de verwachtingen van (familie)bedrijven aangaande de economische toestand, aanwervingen, uitbreidingsinvesteringen en het succes van de eigen onderneming. Uit de barometer blijkt tevens dat familiebedrijven hierbij iets positiever zijn dan niet-familiebedrijven.

Henk Vivile, managing director Degroof Petercam Corporate Finance: “Ook in de overnames en financieringsoperaties die we begeleiden zien we datzelfde optimisme. De sterke overnamemarkt in 2017 getuigt van een sterke wil om te groeien en te investeren, en dit bij zowel familiale bedrijven als bij andere bedrijven. ”

“Wij staan als private banker en als zakenbankier zowel de ondernemer als de onderneming bij. De overdracht van de eigendom of van het dagelijks bestuur van een familiebedrijf is niet alleen een persoonlijk, maar ook een professioneel en een familiaal sleutelmoment. Uit ervaring weten we hoe belangrijk het is om dit op alle vlakken goed voor te bereiden. Bedoeling is dat deze studie hiertoe bijdraagt. ”, zegt Marc Vankeirsbilck, verantwoordelijke Familiebedrijven Vlaanderen bij Degroof Petercam.

De uitgebreide studie peilt naar de bedrijfsdoelstellingen, de succesmaatstaven die ondernemers hanteren, ​ de governance-structuren, bedrijfsoverdracht, externe financiering en de verwachtingen op ondernemingsvlak voor het komende jaar alvorens in te gaan op de grootste uitdagingen voor de ondernemer, de onderneming en op economisch-politiek vlak.

Onderstaand vindt u enkele highlights uit de onderstreepte hoofdstukken alsook de aanbevelingen die op basis van de bevindingen in de studie werden geformuleerd. ​

De volledige studie zoals uitgevoerd door Professor Johan Lambrecht (KU Leuven en Odisee) en Wouter Broekaert (Odisee) en inclusief aanbevelingen, wordt op aanvraag ([email protected]) ter beschikking gesteld van journalisten.

Overdracht van dagelijkse leiding en eigendom

Voor 1 op 2 ondernemers vertegenwoordigt hun bedrijf 50 tot 100% van hun totale vermogen. Opvallend is dat 34% van de familiebedrijven nog niet weet aan wie de eigendom zal worden overgedragen. Zelfs wanneer de overdracht binnen de 5 jaar zal plaatsvinden, weet 6% niet wie de nieuwe eigenaars zullen worden. ​ Wanneer de overdracht van de dagelijkse leiding binnen de vijf jaar gebeurt, dan gebeurt deze overdracht in 62% van de gevallen aan de kinderen van de huidige leidinggevende. Bij 27% van de familiebedrijven zullen het externen zijn die de leiding overnemen. Wanneer het de eigendom is die binnen de vijf jaar wordt overgedragen, dan nemen de kinderen in 54% van de gevallen over van hun ouders. Bij 32% van de familiebedrijven zullen het externen zijn die in de komende vijf jaar overnemen.

De onderneming in het komende jaar

Algemeen zijn de verwachtingen voor het komende jaar voorzichtig positief, maar het zijn vooral de familiebedrijven die bereidheid tonen om investeringen te doen. ​ Wat de waarschijnlijkheid van aanwervingen betreft, geven de Vlaamse respondenten een score van 3.4 op 5, waar de Waalse respondenten aanwervingen met een score van 2.9 op 5 minder waarschijnlijk achten.

Familiale en persoonlijke uitdagingen

42% van de bedrijven gaf ‘meer delegeren’ een plaats in de top3 van grootste familiale en persoonlijke uitdagingen, gevolgd door ‘stress het hoofd bieden’ (36%) en ‘ondernemerschap ontwikkelen bij de volgende generatie’ (23%). Het 4e vaakst werd ‘het vormen van de volgende generatie tot verantwoordelijke en betrokken aandeelhouders’ (21%) geciteerd. Opmerkelijk minder familiale dan niet-familiale ondernemers nemen ‘stress het hoofd bieden’ op in hun top 3, respectievelijk 32% en 42%.

Bedrijfsuitdagingen

Voor 79% van de bedrijven is het vinden en behouden van bekwaam en gemotiveerd personeel de belangrijkste bedrijfsuitdaging. Gevolgd door ‘voldoende werk binnenhalen’ (31%) en ‘strategie van het bedrijf wijzigen of bijsturen’ (28%). 34% van de niet-familiebedrijven identificeert het uitvoeren van de bedrijfsstrategie als belangrijke uitdaging, tegenover slecht 26% van de familiebedrijven.

Economische en politieke omgeving

De drie belangrijkste sociaal/economische uitdagingen voor de komende drie jaar zijn volgens ondernemers rechtsonzekerheid (40%), mobiliteit (37%) en sterk schommelende grondstofprijzen (37%).

Dit laatste is vooral voor familiebedrijven een grote bezorgdheid (41%, tegenover 28% bij de niet-familiebedrijven).

Uit de resultaten van de enquête blijkt dat de belangrijkste beleidsprioriteiten zijn: het verlagen van de loonkost (83%), het verlagen van de vennootschapsbelasting ​ (52%) ​ [2] en het verminderen van de administratieve verplichtingen (44%). ​

Het aanpakken van de mobiliteitsproblematiek valt met een score van 38% net buiten de top3 van bedrijfsprioriteiten.

Vijf aanbevelingen voor familiebedrijven en hun eigenaars

1. Werk tijdig de overdracht grondig uit
2. Formuleer een gedeelde eigenaarsvisie
3. Bestuur ook en vooral de familie
4. Bestuur het bedrijf met externen in de raad van advies/raad van bestuur
5. Zorg voor verantwoordelijk eigenaarschap van het familiebedrijf

[1] ​ Gemeten op een schaal van -100 (extreem algemeen pessimisme) tot +100 (extreem algemeen optimisme)

[2] ​ De bevraging vond plaats vóór de in oktober 2017 besliste hervorming van de vennootschapsbelasting.